Arsenicum in rijst, rijstmelk en andere rijstproducten

Dit is al een heel oud stukje wat ik een aantal jaren geleden op de groep heb geplaatst maar nog steeds actueel is!

Dit is dus een bewerkt stukje en op vraag van een aantal leden weer naar voren gehaald! Rijstmelk om pannenkoeken mee te bakken, rijstwafels als tussendoortje, rijstebloem en rijstpap, allemaal voedsel dat we aan kinderen geven. Arsenicum is gif en blijkt in zorgelijke hoeveelheden aanwezig te zijn in rijst en allerlei rijstproducten zoals rijststroop, rijstmelk en rijstwafels. Omdat arsenicum een schadelijke stof is, is het belangrijk om te weten wat het is, dat het in bepaalde voedingsmiddelen zit en wat je eraan kunt doen om de inname bij jezelf en je kinderen te beperken. Deze informatie is ook breed bekend bij internationale organisaties. Amerikaanse en Europese organisaties op het gebied van voedselveiligheid én kinderartsen en consultatie artsen raden het af om kinderen rijstmelk te geven. Rijst en kinderen Baby’s en jongen kinderen krijgen over het algemeen relatief veel rijstproducten binnen door de goede beschikbaarheid, verdraagzaamheid en voedingswaarde. Denk aan rijstebloem door de voeding om het dikker te maken of rijstpoeder, -pap of –melk. Rijstwafels zijn vaak een van de eerste snacks die aan baby’s gegeven worden. Ook wordt rijst vaak gegeven als warm eten en in potjes voeding vind je ook vaak rijst. Al deze producten samen kunnen behoorlijke hoeveelheden arsenicum bevatten. Uit onderzoek blijkt dan ook dat kinderen(absoluut) meer arsenicum binnenkrijgen dan volwassenen. Wat is arsenicum Arsenicum (Arseen) is een chemisch element dat van nature voorkomt in bepaalde gesteentes. Via stroming van het grondwater verspreidt het zich vanuit de gesteentes naar de bodem en het grondwater. Ook komt het in de bodem/grondwater en lucht terecht via bijvoorbeeld verkeer, afvalverwerking en de industrie. In Nederland wordt zelf geen arsenicum geproduceerd, op andere plekken in de wereld gebeurt dit wel. Er zijn twee varianten van arsenicum, organisch en anorganisch (niet aan koolstof gebonden). Hier wordt met arsenicum de anorganische, meest schadelijke variant bedoeld. Schadelijkheid arsenicum Arsenicum werd vroeger niet voor niks gebruikt als chemisch moordwapen. Het is in hoge concentraties zeer giftig en dodelijk bij 70-180 mg. Ook langdurige blootstelling aan licht-verhoogde hoeveelheden arsenicum is kankerverwekkend en schadelijk voor de gezondheid. Arsenicum kan huid-, long- en blaaskanker en andere hart- en longaandoeningen veroorzaken. De door de Environmental Protection Agency (EPA) en Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organisation, WHO) vastgestelde grenswaarde voor arsenicum in drinkwater is 10 ppb (parts per billion) of µg/l. De gemiddelde arsenicumconcentratie in Nederlands drinkwater is 5 ppb. Het RIVM heeft in overeenstemming met een aanbeveling van de Gezondheidsraad een tolereerbare dagelijkse inname voorgesteld van 1 microgram/kg lichaamsgewicht/dag. Arsenicum in voeding In grond, lucht, water en dus ook gewassen komt arsenicum voor en blootstelling is hierdoor nooit helemaal te vermijden. Biologisch of niet-biologisch maakt niet uit, de arsenicum komt vanuit de bodem en het water in het product terecht. Er zitten echter grote verschillen in de hoeveelheid arsenicum tussen de verschillende gewassen en voedingsmiddelen. Rijst bevat veel meer arsenicum dan andere gewassen. Rijst neemt van nature gemakkelijk arsenicum op en houdt arsenicum vast waardoor het zich concentreert. Tel daarbij op dat er vroeger veel pesticide met arsenicum werd gebruikt, ook op rijstvelden. Deze arsenicum zit nog steeds in het water en de grond. Andere voedingsmiddelen die meer dan gemiddeld arsenicum bevatten zijn: Appel-, peren- en druivensap. Deze fruitsoorten hebben door de in het verleden gebruikte pesticiden een matig verhoogde concentratie en bij het maken van het vruchtensap wordt dit extra geconcentreerd. Paddenstoelen. Sommige algen (waaronder zeewier). Deze nemen anorganisch arsenicum op en zetten het om in schadelijk organisch arsenicum. Sommige zeevruchten en vissen bevatten ook hoge concentraties arsenicum, maar dit is meestal de organische vorm die minder schadelijk is.

Wat doet de overheid De Amerikaanse Food And Drug Administration (FDA) is samen met o.a. EPA en WHO sinds 1991 bezig met het “total diet study program”, een grootschalig en langdurig onderzoek naar de gezondheidseffecten van arsenicum. De FDA bekijkt en vergelijkt de hoeveelheden arsenicum in voedingsmiddelen, waaronder dranken, rijstproducten en verschillende soorten rijst uit verschillende regio’s. De resultaten lopen uiteen van 0,1 tot 7,2 µg per portie rijst. Het eerste gedeelte is inmiddels afgerond en het onderzoek bevind zich nu in fase 2 welke bestaat uit analyses om mogelijke risico’s van de consumptie van rijst en rijstproducten in kaart te brengen. De Environmental Working Group (EWG) en EPA zijn van mening dat er zeker reden is tot zorgen vanwege de hoeveelheden arsenicum in rijst(producten) en vruchtensappen die veelal groter zijn dan is toegestaan in drinkwater. Overheden zouden wereldwijd grenzen moeten stellen aan de toegestane hoeveelheid arsenicum in voedsel om de blootstelling van consumenten te beperken, maar helaas gaat het opstellen van deze regelgeving traag en is het afhankelijk van (lang) lopende onderzoeken. Omdat er wereldwijd naar verhouding veel rijst geconsumeerd wordt door jonge kinderen zijn er intussen een aantal adviezen uitgebracht over het gebruik van rijst en rijstproducten. De Food Standards Agency (UK) adviseert ouders om kinderen tot 4½ jaar geen rijstmelk te geven als alternatief voor koemelk. De Europese en Amerikaanse verenigingen van gespecialiseerde kinderartsen delen de bezorgdheid geven hetzelfde advies met als aanvulling dat het ook geldt voor oudere kinderen. Ook pleiten ze voor meer en beter onderzoek zodat er goed gefundeerde richtlijnen kunnen worden opgesteld voor arsenicum in rijst.

Wat kun je zelf doen

Arsenicum is bewezen schadelijk en voor water zijn er wereldwijd duidelijke grenswaarden vastgesteld. Arsenicum in voedsel is hoogstwaarschijnlijk dus ook schadelijk maar waarschijnlijk wil je niet jaren afwachten tot er daadwerkelijk maatregelen worden genomen. Je kunt zelf de richtlijn van het RIVM in je achterhoofd houden en je hebt invloed op de inname van voedingsmiddelen. Je kunt zelf dus redelijk gemakkelijk stappen ondernemen. De grenswaarde voor arsenicum in drinkwater is 10 ppb. Maar hoeveel is 10 ppb in voeding? Er zijn berekeningen gedaan waaruit blijkt dat de grens van 10 ppb arsenicum wordt bereikt bij het consumeren van ca 115 gram rijst met een relatief hoog percentage arsenicum. Mensen die vrij veel rijst, rijstmelk en rijstproducten eten, kunnen aan deze hoeveelheid komen. Kies voor havermout, mais of gierst. Er staan inmiddels veel recepten met alternatieven voor rijst. Zo kun je bloemkool, broccoli of andere groenten gebruiken om nasi van te maken of andere ‘rijst’gerechten. Super gezond en zo kom je ook nog eens aan je minimaal 250 gr groente per maaltijd! Wil je toch af en toe rijst eten, kies dan voor witte rijst omdat juist in het vlies van de rijstkorrel (zilvervliesrijst!) het meest arsenicum zit. Was de rijst grondig, laat deze 12 uur in schoon water staan. Spoel hem dan nogmaals en kook de rijst in een ruime hoeveelheid water in plaats van de kleine hoeveelheid die meestal gebruikt wordt. Je vermindert de hoeveelheid arsenicum hiermee met ca. 50%. Rijstmelk (ook zelfgemaakte) bevat erg veel arsenicum, wel 17-70 ppb. Dit is meer dan de toegestane hoeveelheid in drinkwater en je kunt rijstmelk dus het beste niet gebruiken. Houd etiketten van producten in de gaten. Rijststroop wordt veelvuldig gebruikt als zoetstof in allerlei producten zoals dranken en repen en zit ook in “natuurlijke” producten. Rijststroop blijkt, omdat het zeer geconcentreerd is, hoge concentraties arsenicum te bevatten. Naast deze adviezen voor rijst (producten) is het met het oog op arsenicum toch ook van belang te letten op vruchtensappen. In verband met de hogere concentratie arsenicum in vruchtensappen van appel, peer, druiven of gemengd fruit is het advies om kinderen dit niet meer te nemen maar anders maximaal ½-1 glas per dag hiervan te geven.

Conclusie Rijst is door de grote hoeveelheid arsenicum geen verantwoord voedingsmiddel en je kunt deze dus beter vermijden. Rijstwafels zijn geen goed tussendoortje en voor kinderen ronduit schadelijk. Zilvervlies of bruine rijst is schadelijker dan witte rijst. Door spoelen van rijst en het minstens 12 uur voor-weken raak je 50 % arseen kwijt. Kijk op verpakkingen of er rijststroop inzit, Let hierbij op repen en dergelijke. Vermijd rijstmelk en kies daarvoor in de plaats, amandel of havermelk.

Heb je hier nog vragen over dan mag je mij altijd een berichtje sturen.

Doortje