Kaliumbeperkt eten voor nierpatiënten, moet dat?

We weten eigenlijk niet beter dan dat patiënten met ernstige nierschade een natrium en kalium beperkt dieet moeten volgen maar Dr Hoorn hoogleraar klinische en experimentele nefrologie aan de Erasmus te Rotterdam vraagt zich af of dit wel klopt.

Er blijken een aantal studies te zijn die laten zien dan deze patiënten met chronische nierschade wellicht baat kunnen hebben bij voeding met voldoende kalium.

Hoorn zegt: "Kalium zit vooral in groente en fruit, maar ook in koffie en chocola. Als je gezond eet en je netjes aan de schijf van vijf houdt, dan krijg je misschien net genoeg kalium binnen. In de praktijk blijkt dat we daar in de westerse wereld niet aan voldoen, en dat geldt dus ook voor nierpatiënten.

Bij ongeveer vierduizend patiënten is de urine nagekeken om een inschatting te maken hoeveel kalium ze binnen kregen. Men zag dat negentig procent onder de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid kalium zat.

Kalium heeft een gunstig effect op de bloeddruk omdat het het bloeddrukverhogende effect van natrium, ofwel keukenzout, tegenwerkt. Terwijl we daar juist weer teveel van binnen krijgen. 'De aanbevolen hoeveelheid zout is ongeveer zes gram per dag. Maar in de praktijk zitten de meeste mensen daar ver boven. Meer in de richting van de negen à tien gram per dag. Tachtig procent van het natrium dat we binnenkrijgen zit in onze voedingsmiddelen. Zelfs als je zelf geen zout toevoegt, dan zit je nog boven die zes gram per dag.

Te veel natrium dus en te weinig kalium.

In de studie die Hoorn samen met een aantal andere ziekenhuizen uitvoert, onderzoekt hij of kalium gunstig kan zijn voor patiënten met chronische nierschade. Om te voorkomen dat patiënten het risico lopen toch te veel kalium binnen te krijgen, wordt in de eerste twee weken van de studie goed in de gaten gehouden of het kaliumgehalte in het bloed niet te hoog wordt. Als dat gebeurt dan kunnen deze patiënten niet verder meedoen aan de studie. Een te hoog kaliumgehalte in het bloed kan leiden tot hartritmestoornissen. 'We zien dat vooral bij mensen die net tegen dialyse aan zitten of al dialyseren, dus echt het eindstadium van de nierschade. Voor veel nierspecialisten druist het tegen hun intuïtie in om kalium te geven aan mensen met nierschade uit angst voor een te hoge kaliumspiegel. Hoorn denkt dat dit kleine risico niet opweegt tegen de mogelijke gezondheidswinst.

De deelnemers krijgen kalium in capsulevorm aangereikt. Als blijkt dat dit een gunstig effect heeft op de bloeddruk en op nierschade bij nierpatiënten, is het idee dat je dit ook kunt bereiken via een kaliumrijk dieet. Maar zover is het nog niet.

Hoorn zegt dat dit nog wel even zal duren want het is een landelijke studie waar uiteindelijk twintig ziekenhuizen aan gaan meedoen. Ze willen dit echt graag goed uitzoeken. Dan heb je grote aantallen patiënten nodig.' Om die reden is het ook een dubbelblind studie waarbij de ene helft van de patiënten kalium krijgt en de andere helft een placebo. Zowel de patiënt als de dokter weten niet wat de patiënt krijgt.

Hoorn verwacht dat over vier jaar alle resultaten te zullen hebben. Als het allemaal positief uitpakt dan duurt het ook wel weer een tijdje voordat het allemaal in de dagelijkse praktijk geland is. Maar, hij zegt te verwachten dat als het echt zo is als dat zij denken, het snel te implementeren kan zijn'.

Bron:

De kaliumstudie wordt uitgevoerd door de universitair medische centra in Rotterdam (Erasmus MC, Ewout Hoorn),

Leiden (LUMC, Joris Rotmans), Amsterdam (Amsterdam UMC, Liffert Vogt)

Nier nieuws, Sterke

en Groningen (UMCG, Martin de Borst).

Groet van Doortje