De vraag of en wat prednison doet en wat voor schade het aan het lichaam kan aanbrengen krijg ik bijna wekelijks, soms wel dagelijks. De reuma patiënten of beter gezegd heel veel patiënten, want prednison is voor heel veel ziekten te gebruiken maken zich dan vaak het meest druk om het gewicht en het volle maan gezicht. Maar er zitten uiteraard nog meer nadelen aan.
Wat is prednison en wat doet prednison nou eigenlijk
Prednison is al sinds 1955 op de markt en wordt jaarlijks aan een half miljoen Nederlanders voorgeschreven voor heel veel verschillende ziekten en aandoeningen. Toch weten veel mensen niet precies wat prednison nu eigenlijk doet.
Hormonen
Prednison hoort bij de hormonen. Dat zijn stoffen die het lichaam zelf maakt en die allerlei processen in het lijf sturen. We zeggen wel eens dat de hormonen door het lijf gieren, maar dat is ook echt zo: als een hormoon aan het bloed wordt afgegeven, zit het binnen een minuut overal in het lichaam. Vanuit de hersenen wordt dat allemaal geregeld: daar zit de pijnappelklier die stoffen produceert die andere klieren weer aansturen. Dan hebben we het over de schildklier, die de stofwisseling regelt; de alvleesklier, waar insuline wordt gemaakt om de suikeropname te regelen; de geslachtsorganen die hormonen maken om de vruchtbaarheid te besturen. En dan zijn er de bijnieren, die het lijf beschermen tegen aanvallen van buiten. De bijnier maakt bijvoorbeeld adrenaline wat je nodig hebt om een vijand af te slaan of er juist voor te vluchten. De bijnierschors, dus de schil van de bijnier, maakt hormonen die afweer tegen ontstekingen regelt, maar ook het dag-nacht ritme. Dat hormoon noemen we hydrocortison. Dat behoort tot de corticosteroïden, een geneesmiddelengroep die een ontstekingsremmende en anti-allergische werking heeft. Prednison (of prednisolon, wat een zelfde stof is) is een synthetisch product, maar het is afgeleid van dat natuurlijke hormoon welke in de bijnierschors wordt geproduceerd, hydrocortison heeft een sterkere werking. Dexamethason is nog weer sterker.(maar dit een andere keer.
Auto-immuunziekten
Prednison is met name effectief in het onderdrukken van het immuunsysteem. Daarom wordt het vaak ingezet bij auto-immuunziekten, als het lichaam zichzelf aanvalt en het immuunsysteem ontstekingen veroorzaakt. Voorbeelden daarvan zijn astma, C.O.P.D, reuma, multiple sclerose, de darmziekten ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, sarcoïdose enzovoort.
Omdat prednison het afweersysteem onderdrukt wordt het ook gebruikt na orgaantransplantaties, om te voorkomen dat het nieuwe orgaan wordt afgestoten.
Maar ook mensen die lijden aan clusterhoofdpijn kunnen er baat bij. hebben Het zit ook vaak bij de chemotherapie voor kanker en het kan ook helpen tegen de ernstige misselijkheid die dan kan ontstaan. Het wordt ook gegeven bij ziektes waarbij de bijnieren niet meer voldoende bijnierschorshormonen produceren, zoals de ziekte van Addison. Dit heet substitutietherapie. Bij de ziekte van Cushing maakt een tumor in de bijnier juist weer teveel hydrocortison. Dan is prednison nodig nadat de tumor is weggehaald.
Plaatselijk gebruik
Prednison kan per tablet, per infuus of met een injectie worden toegediend. Dat laatste bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een heel lokale ontsteking in een spier of gewricht en het werkt meestal snel, vaak al binnen een paar uur. Als je een injectie in de schouder krijgt, voor een slijmbeursontsteking, of in een dikke knie bij artrose, is dat prednison. Het helpt bij een peesontsteking, maar het zit ook in de oogdruppels die u krijgt na een staaroperatie. Het zit in de hormoonzalf die wordt voorgeschreven bij eczeem of psoriasis. En in de onderhouds-pufjes die je inhaleert bij astma of COPD. Dat plaatselijke gebruik kan natuurlijk minder kwaad dan wanneer het via tabletten in het bloed wordt opgenomen, maar dat is wel nodig bij reumatische ziektes en darmontstekingen.
Stootkuur
Prednison kan bijwerkingen geven, maar dat hangt sterk af van de gevoeligheid van de patiënt, de hoeveelheid die wordt gebruikt en de duur van het gebruik. Meestal wordt ervoor gekozen om prednison in een stootkuur te geven: dat wil zeggen een kuur van enkele dagen tot weken, waarbij een wat hogere dosis wordt gegeven. Bij een stootkuur zijn de meeste bijwerkingen niet gevaarlijk of schadelijk. Soms is het nodig om het medicijn gedurende een langere periode te gebruiken. Anders dan bij een stootkuur (die soms ook een paar keer per jaar kan worden gegeven) mag je bij langdurig gebruik niet abrupt stoppen: het lichaam is dan inmiddels zo aan de prednison gewend geraakt dat het uit zichzelf minder bijnierschorshormoon produceert en dus moet je langzaam afbouwen zodat de bijnierschors weer op gang kan komen. Dat kan wel enkele maanden duren.
Bijwerkingen
Bij langdurig gebruik treden meer bijwerkingen op:
maagklachten,
verhoogde kans op infecties,
spierpijn,
verhoogde bloeddruk,
hoofdpijn,
een dunnere huid
met grotere kans op blauwe plekken,
en vochtophopingen
gezwollen handen en voeten
en het gevreesde vollemaansgezicht.
Dat bolle gezicht is vervelend, omdat het voor de buitenwereld dan net lijkt alsof het juist goed met je gaat. Prednison kan ook leiden tot een vergrote eetlust, waardoor het gewicht sowieso toe kan nemen.
Ook psychische bijwerkingen worden vaak gemeld:
slaapproblemen,
stemmingsveranderingen zoals plotselinge angst
euforie of depressie en soms een psychose.
Over het algemeen verdwijnen de bijwerkingen bij langer gebruik uiteindelijk door gewenning, maar het is wel zo dat mensen die prednison heel lang in een lage dosis nemen een kans lopen op wat ernstigere complicaties. Omdat bijnierschorshormonen de aanmaak en afbraak van koolhydraten beïnvloeden kunnen er bijvoorbeeld verschijnselen van diabetes ontstaan.
Prednison tast de spieren aan, er kan op den duur spieratrofie optreden en omdat het hart ook een spier is kan dat tot hartklachten leiden. En er bestaat kans op botontkalking en broze botten. Bij kinderen kan het groeivertraging tot gevolg hebben en ze kunnen slappe spieren en hongeraanvallen krijgen.
Wisselwerking met andere medicijnen
Heftige bijwerkingen, maar het is natuurlijk niet voor niets dat je als patiënt prednison krijgt voorgeschreven; het is altijd een afweging tussen de nadelen en de voordelen die er ook zijn, zoals minder ontstekingspijn, waardoor er bijvoorbeeld weer veel minder andere pijnstillers gebruikt hoeven te worden. Prednison kan overigens in combinatie met bijna alle geneesmiddelen worden gebruikt. Met sommige medicijnen doen zich wél wisselwerkingen voor; ontstekingsremmende pijnstillers als acetylsalicylzuur, ibuprofen en diclofenac kunnen maagproblemen geven. Omdat prednison dat ook als bijwerking heeft kun je ze beter niet samen gebruiken.
Paracetamol kan wél veilig gebruikt worden!
Plastabletten, antistollingsmiddelen, middelen tegen epilepsie en aidsremmers gaan ook niet goed samen met prednison. Het remt verder de werking van sommige vaccins, zoals het bof-, mazelen- en rodehond-vaccin. Bij een vaccin is het de bedoeling dat het immuunsysteem antistoffen produceert, maar door de prednison wordt het immuunsysteem juist onderdrukt. Ook de griepprik is dan minder werkzaam, dus die moet liefst ná een stootkuur genomen worden. Verder mag je geen prednison slikken als je een acute virus-, schimmel- of bacteriële infectie hebt, een tropische worminfectie of een maag- of darmzweer.
Belangrijk is dus om van te voren heel goed te overleggen met jouw huisarts, om dit geneesmiddel altijd precies te gebruiken zoals de apotheker of arts het heeft voorgeschreven en er ook nooit zomaar uit eigen beweging mee te stoppen.
Dit gelezen hebbende kun je je voorstellen dat het van het allergrootste belang is dat je goed voor jezelf zorgt. Heeft je lichaam even wat hulp nodig dan is prednison vaak het middel wat ingezet wordt en wat je dan ook nodig hebt. De arts houdt je goed in de gaten door middel van lab waarden regelmatig te controleren en de lijn kort te houden. Heb je nog steeds vragen, of twijfel, overleg dit dan met je arts. Hij kan je vaak beter uitleggen waarom gekozen wordt voor dit medicijn.
Bron: Ted van Essen
Groet van Doortje
Comments