Saffraan de geneeskrachtige held onder de kruiden

Een prachtige paars lila met witte bloem, waarvan alleen 3 heel fijne stampertjes het binnenste gedeelte zorgt voor dit delicate kruidje.

We kennen allemaal wel het spreekwoord, “dat is PEPER duur maar eigenlijk kunnen we het beter “zo kostbaar als saffraan” noemen. Saffraan het goedje wat wij vooral kennen van het kleurtje wat het toevoegt aan recepten.

De smaak, een zeer specifieke wordt veel minder genoemd en dat het een kruid is met enorm veel gezondheidsvoordelen weet eigenlijk bijna niemand.

Saffraan wordt ook wel eens het ‘rode goud’ genoemd en dat mag ook wel want dit kruid is niet goed koop. En dit is niet omdat het maar op één plaats geteeld kan worden of dat het zoals bijvoorbeeld de edelweiss op plekken groeit waar je moeilijk kunt komen of zoals truffels die opgegraven moet worden door zwijntjes.

Nee, saffraan is zo duur is omdat:

Saffraan is een kruid afkomstig van de saffraan krokus. Dit is een prachtige bloem die maar acht dagen per jaar bloeit.

Het kruid (de draadjes) komt van de stampers (ook wel stigma’s genoemd, waar elke bloem er maar drie van heeft. Dus om 25 gram saffraan gedroogde saffraan te telen heb je hier wel 4000 saffraan krokussen voor nodig.

Verder is het zo dat de stampers handmatig moeten worden gescheiden van de rest van de bloem, Dit delicate pure handwerk maakt dat je zo'n dertig euro betaald voor één gram.

Het rode goud

Saffraan is al heel lang bekend om zijn gezondheidsvoordelen en zijn geneeskrachtige werking. Dit was ook de reden dat bijvoorbeeld Cleopatra regelmatig naast haar ezelinnenmelk-bad een bad nam van saffraan of een combinatie van die twee. Nu zul je begrijpen dat dit dus vroeger niet voor iedereen was en eigenlijk nog steeds niet is weggelegd. Want regelmatig een bad vullen met saffraan gaat aardig in de papieren lopen.

Waar bestaat dit kruid uit.

De aromatische specerij saffraan bestaat uit de gedroogde, oranjerode stampers (stigma) van de saffraancrocus (Crocus sativus, Iridaceae familie). Meer dan 80% van de saffraan wordt geteeld in Iran, de rest in landen waaronder India, China, Mexico, Spanje, Turkije en Griekenland. Saffraan wordt handmatig geplukt, iedere bloem bevat 3 stigma’s en er zijn ongeveer 150.000 bloemen nodig voor een kilo saffraan.

Saffraan is dus het duurste specerij ter wereld. De smaak van saffraan is er een tussen honing en hooi. Hoewel de smaak subtiel, is hij door zijn karakteristieke geur en smaak een verrijking van het recept. Saffraan, dat een iets bittere smaak heeft en een karakteristieke geur die het midden houdt tussen honing en hooi, wordt al meer dan 4000 jaar gebruikt als kleurstof, specerij en geneesmiddel.

Volgens Joël Broekaert is de saffraan krokus waarschijnlijk het eerst gecultiveerd ergens in de Bronstijd in de buurt van Griekenland – zowel bij Homerus als in het Oude Testament werd saffraan reeds bezongen. In de Oosterse geneeskunst van zo’n 4000 jaar terug werd saffraan al aanbevolen bij uiteenlopende aandoeningen waaronder o.a.:

-maag-darmproblemen,

-epilepsie,

-premenstrueel syndroom,

-laag libido,

-astma,

-slapeloosheid,

-depressie,

-geheugenproblemen

-en allerlei soorten pijn.

depressie,

de ziekte van Alzheimer,

leeftijds-gerelateerde maculadegeneratie

en impotentie.

Gezondheidseffecten saffraan

Sterke antioxidant

Ontstekingsremmer, versterker van het immuunsysteem en pijnstillend

Ontstekingsziekten waaronder reumatoïde artritis

Neuro- pathische pijn

Spierpijnen en spierontstekingen

antidepressie

angst remmend

stress verlagend

Afrodisiacum

libido verhogende werking

tegen impotentie

sterke neuro protectieve effecten

verbetert het denkvermogen en geheugen

Beschermt tegen leer- en geheugenproblemen door chronische stress. Beschermt tegen cognitieve achteruitgang

Beperkt schade door hersenletsel en beschermt tegen (progressie van) neurodegeneratieve aandoeningen zoals beroerte, de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie en de ziekte van Parkinson.

-Wetenschappers vermoeden dat de neuro protectieve activiteit van saffraan mede te verklaren is door hormese. Bij hormese zorgt blootstelling aan kleine (sub toxische) doses fytochemische stoffen (welke in saffraan zitten) voor een gunstige, adaptieve stressrespons in cellen en organen-

Daardoor:

functieverbetering,

een betere weerstand tegen beschadiging en ziekte

en een grotere stressbestendigheid.

Bescherming netvlies en oogzenuw

Experimentele studies toonden aan dat saffraan de doorbloeding in het oog verbetert en fotoreceptoren en retinale ganglioncellen beschermt tegen beschadiging en apoptose door oxidatieve stress en ontsteking.

Mede door deze neuro protectieve effecten beschermt saffraan mogelijk tegen degeneratieve netvliesaandoeningen:

-zoals leeftijds-gerelateerde maculadegeneratie,

-diabetische retinopathie,

-retinitis pigmentosa, netvliesloslating

-en glaucoom.

Omdat saffraan eiwitten in de ooglens beschermt tegen o.a. oxidatieve beschadiging, verlaagt saffraan mogelijk de kans op diabetische cataract.

Saffraan verlicht Astma

Preklinisch onderzoek suggereert dat saffraan het ophoesten van slijm vergemakkelijkt en de hoestprikkel remt. In diermodellen voor astma is vastgesteld dat saffraan astma verlicht, mede door ontstekingsremming en immunomodulatie. Met verbetering van de balans In de luchtwegen zorgt saffraan voor ontspanning van het gladde spierweefsel en remming van muscarine- en histamine.

Saffraan, heeft naast een ontspannende werking op het gladde spierweefsel van bloedvaten, maagdarmkanaal en de uterus maar wordt van oudsher ook aanbevolen bij

-Hypertensie(hoge bloeddruk),

-maagdarmkrampen en menstruatiepijn

Metabole effecten

Wetenschappers vermoeden dat saffraan geschikt is voor de preventie en behandeling van metabool syndroom, diabetes en diabetescomplicaties (zoals hart- en vaatziekten, leververvetting, cognitieve achteruitgang, nefropathie, neuropathie).

Aan saffraan worden, naast anti oxidatieve en ontstekingsremmende effecten, ook anti diabetische, bloeddrukverlagende en lipiden verlagende eigenschappen toegeschreven. Saffraan kan daarbij de eetlust remmen.

In een diermodel voor diabetes mellitus is vastgesteld dat saffraan zorgt voor verbetering van hyperglycemie en hyperlipidemie en verlaging van oxidatieve stress.

-Voor een significante verlaging van de bloedglucosespiegel, een significante verbetering van insulinegevoeligheid, dislipidemie (verlaging triglyceriden-, LDL- en totaalcholesterolspiegel, verhoging HDL-spiegel) en microalbuminurie-

Cardiovasculaire effecten

Een hoge dosis saffraan ontspant de bloedvaten en verlaagt de bloeddruk. Een dierstudie van latere datum laat zien dat langdurige suppletie met saffraan extract de gemiddelde arteriële bloeddruk alleen verlaagt bij een verhoogde bloeddruk.

In een humane pilotstudie met gezonde vrijwilligers had een dagdosis van 200 mg saffraan (gedurende een week) geen significante invloed op de bloeddruk; een dagdosis van 400 mg saffraan daarentegen verlaagde de systolische bloeddruk significant met 10 mm Hg en de gemiddelde arteriële bloeddruk met 5 mm Hg.

Saffraan is daarnaast gunstig voor hart en bloedvaten door verlaging van de cholesterol- en triglyceridenspiegel, remming van atherosclerose, verlaging van oxidatieve stress en ontstekingsremming. In dieronderzoek is vastgesteld dat saffraan beschermt tegen (fatale) hartritmestoornissen na een hartinfarct. Saffraan beschermt mogelijk tegen versnelde atherosclerose door metabool syndroom of diabetes type 2.

In een humane studie zorgde saffraan suppletie (100 mg/dag gedurende 12 weken), vergeleken met placebo, voor significante daling van antilichamen tegen de heat-shock eiwitten 27 en 70* bij volwassenen met metabool syndroom. Insulineresistentie en daarmee gepaard gaande oxidatieve stress kunnen leiden tot auto-immuniteit tegen heat-shock eiwitten. Auto-immuniteit tegen deze stresseiwitten is geassocieerd met (progressie van) atherosclerose.

Bescherming tegen kanker(progressie)

In-vitro en dierstudies laten zien dat (hoge doses) saffraan extract anti carcinogene, anti mutagene, immunomodulerende en levensverlengende effecten heeft, die mede worden toegeschreven aan het hoge gehalte carotenoïden in saffraan. In een humane pilotstudie kreeg een klein groepje kankerpatiënten met lever metastasen naast chemotherapie een saffraan supplement (tweemaal daags 50 mg) of placebo. Saffraan suppletie leek bij een paar patiënten een gunstig effect te hebben op het ziektebeloop, maar het onderzoek was te klein om conclusies te trekken. Wetenschappers beschouwen saffraan als een veelbelovend fytotherapeuticum bij kanker en achten meer onderzoek wenselijk.

LET OP! onderzoeken en pilots worden op verzoek toegezonden of naar verwezen. Dit artikel wil alleen in algemene termen voorlichting geven en adviseert in geval van ziekte altijd eerst contact op te nemen met jouw arts of therapeut.

Toepassingen saffraan

Majeure depressie

Postnatale depressie

Stress en angst

Cognitieve achteruitgang, ziekte van Alzheimer

-Saffraan extract lijkt zelfs te werken bij ernstige vormen van dementie-.

Of saffraan bij alzheimerpatiënten ook een gunstige invloed heeft op gedrag en psychiatrische symptomen zoals depressie is nog niet onderzocht. Ook is nog niet bekend of saffraan extract helpt tegen cognitieve achteruitgang door andere oorzaken zoals de ziekte van Parkinson, hersenletsel, beroerte of schizofrenie.

Leeftijds-gerelateerde maculadegeneratie

Open hoek glaucoom

Licht geïnduceerde oxidatieve stress speelt waarschijnlijk een belangrijke rol bij het ontstaan en de progressie van primaire open hoek glaucoom* (POHG). Voor het eerst is in een placebo gecontroleerde humane studie aangetoond dat orale suppletie met saffraan (waterextract, 30 mg/ dag gedurende 1 maand) leidt tot significante daling van de oogdruk bij POHG; dit effect is vanaf 3 weken meetbaar.

Premenstrueel syndroom

Seksuele disfunctie en mannelijke onvruchtbaarheid

Saffraan verbetert mogelijk de mannelijke vruchtbaarheid.

Metabool syndroom en overgewicht

Gebruik en veiligheid

Saffraan(extract) is zeer veilig in de doseringen (20-200 mg/dag) die in humane studies zijn gebruikt.

LET OP! In een enkel geval kan het gebruik van saffraan gepaard gaan met nervositeit, misselijkheid of hoofdpijn.

Wetenschappers zijn van mening dat doseringen tot 1500 mg/dag ook nog veilig zijn, terwijl doseringen boven 5000 mg/dag (zeer) toxisch zijn. In hoge dosis kunnen carotenoïden in saffraan zorgen voor verkleuring van oogwit en huid.

Het mooie van dit verhaal is dat wij in Flevoland een biologische saffraankweker hebben dus ik kan makkelijk aan saffraan komen waarvan ik zeker weet dat het van goede kwaliteit is en niet nagemaakt. Dit is voor veel een lucratieve handel. Onthoud dat

wanneer de saffraan goedkoop wordt aangeboden, dit bijna altijd saffloer is, ook wel valse of bastaard saffraan genoemd. Dat zijn dan de gedroogde bloemblaadjes van deze distel-achtige plant. Die geven ook een mooie diep geel-oranje kleur aan je gerecht. Maar qua smaak maar ook de gezondheidsvoordelen gaan hier niet op en het lijkt in de verste verte niet op saffraan.

Wat je helemaal nooit moet doen, is saffraan -poeder- kopen. Dan kun je er vanuit gaan dat je in de maling genomen wordt.

Vaak blijkt het gewoon gemalen geelwortel/kurkuma te zijn. Dat noemen ze dan Indische saffraan.

Dus bedenk: als het te mooi lijkt om waar te zijn dan is het te mooi om waar te zijn.

Doortjes conclusie:

Regelmatig koken met saffraan kan er voor zorgen dat je werkt aan je gezondheid terwijl je geniet van een kruid wat niet voor niets het rode goud wordt genoemd.

Kijk voor recepten in ons receptenbestand. Tik Saffraan in de zoekfunctie en ga aan de bak, stoof of doe eens gek, maak er een lekkere thee van. Er staan genoeg lekkere ideetjes in.

Ben je op zoek naar eerlijke saffraan kijk dan eens op de website van www.NUJIJ.nl

Ik wil nog even benadrukken dat wij geen zakelijke band hebben met wie dan ook. Dit willen wij ook niet. Zo blijft Doortje objectief.

Groetjes van Doortje

Artikelen:

Wiki over Saffraan: NL http://nl.wikipedia.org/wiki/Saffraan Artikel New York Times: Eng. http://www.nytimes.com/2004/03/02/science/02MEDI.html?ex=1393563600 Artikel Ancient Origens.nt: Eng http://www.ancient-origins.net/news-general/saffron-ancient-healing-powers-confirmed-science-001660

Wetenschappelijke publicaties:

Herbal medicines, other than St. John's Wort, in the treatment of depression: a systematic review. http://europepmc.org/abstract/MED/21438645

Crocus sativus L. (saffron) in the treatment of premenstrual syndrome: a double-blind,randomised and placebo-controlled trial. http://www.sunnysaffron.com/documentos/Saffron2.pdf

Crocus sativus L. in the Treatment of Mild to Moderate Depression: A Double-blind, Randomized and Placebo-controlled Trial. http://www.narvalpharma.com/en/pdf/VS_PLACEBO.pdf

Indo Global Journal of Pharmaceutical Sciences, 2011; 1(4): 281-286 Crocin: An Overview. Rajeev K Singla , Varadaraj Bhat G http://tinyurl.com/q3ctk2a

Acute and Subacute Toxicity of Safranal, a Constituent of Saffron, in Mice and Rats http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3813202/

Satiereal, a Crocus sativus L extract, reduces snacking and increases satiety in a randomized placebo-controlled study of mildly overweight, healthy women. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20579522

Anxiolytic and hypnotic effect of Crocus sativus aqueous extract and its constituents, crocin and safranal, in mice. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19142981 Met dank aan NU JIJ, Orthokennis, Joël Broekaert voor hun uitgebreide informatie.